بهداشت روانسلامت ذهنی

درمان بدبینی سالمندان: مشکل ترسناک و پیچیده‌ای که خیلی هم نادر نیست

درمان بدبینی سالمندان، به‌دلیل مقاومت سالمند و اجتناب از مراجعه به پزشک، کار راحتی نیست؛ اما با صبوری و مراقبت دلسوزانه، امکان‌پذیر است. درواقع، اکثر موارد بدبینی در سنین بالا، قابل درمان هستند. بدبینی، درکنار عوارض خطرناک، می‌تواند هم برای سالمندی که آن را تجربه می‌کند و هم برای مراقبی که سعی در آرام کردن او دارد، ترسناک باشد و باعث استرس و اضطراب زیادی شود. خوشبختانه، راهکارهای مفیدی برای آرام کردن سالمندی که دچار بدبینی است، وجود دارد. در این مقاله، عوامل مختلفی را بررسی خواهیم کرد که می‌توانند در ایجاد بدبینی سالمندان نقش داشته باشند و سپس به بیان علائم و روش‌های درمان بدبینی سالمندان و نحوۀ مواجهۀ درست با این مشکل، خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید!

بدبینی در سالمندان چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟

بدبینی یا پارانویا (Paranoia) عبارت است از بی‌اعتمادی و بدگمانی بیش‌ازحد به دیگران، بدون دلیل موجه. افراد مبتلا به بدبینی، معمولاً درگیر افکار هذیانی بدبینانه هستند؛ مانند اینکه دیگران، در تعقیب آن‌ها هستند یا مترصد فرصتی هستند تا به آن‌ها (یا به اطرافیان، فرهنگ و کشورشان) آسیب بزنند.

بدبینی، درمیان سالمندان، رایج است اما برخلاف تصور عامّه، بخشی عادی از فرایند پیری نیست. بدبینی، لزوماً یک اختلال روانشناختی نیست. افکار بدبینانۀ گاه‌به‌گاه برای خیلی از سالمندان، اتفاق می‌افتند. اما بدبینی شدید و مداوم، معمولاً نشانه اختلال جدی‌تری به نام روان‌پریشی یا سایکوز است.

عدم درمان بدبینی سالمندان، می‌تواند باعث ایجاد عوارض جانبی مانند اضطراب، استرس و افسردگی شود؛ بی‌اعتمادی بی‌اساس، می‌تواند مانع عملکرد صحیح اجتماعی و برقراری روابط سالمندان بدبین با دیگران شود و ممکن است واکنش سالمند درقبال بدبینی، باعث صدمه دیدن خودش یا دیگران شود.

بدبینی و روان‌پریشی

در روان‌پریشی، ارتباط ذهنی سالمند با واقعیت، قطع می‌شود و او نمی‌تواند بین موقعیت‌های واقعی و غیرواقعی، تمایز قائل شود. افراد مبتلا به روان‌پریشی، معمولاً علائمی مثل بدبینی، توهم، هذیان و افکار و گفتار پریشان را بروز می‌دهند.

تقریباً ۷۰% مبتلایان روان‌پریشی، به بدبینی هم مبتلا هستند. اما لزوماً هر فردی که بدبینی دارد، روان‌پریش نیست. روان‌پریشی، عمدتاً در دوران سالمندی و به دلیل انواع مشکلاتی که مانع عملکرد صحیح مغز می‌شوند، اتفاق می‌افتد. کارشناسان تخمین می‌زنند که ۱۶ تا ۲۳ درصد از سالمندان به روان‌پریشی مبتلا می‌شوند. بنابراین، متأسفانه، سالمندان، بیشتر مستعد ابتلا به بدبینی هستند.

بدبینی و زوال عقل

بدبینی، توهم و هذیان‌گویی، مشکلاتی هستند که بسیاری از سالمندان مبتلا به زوال عقل و به‌ویژه آلزایمر، با آن‌ها درگیر می‌شوند و لازم است خانواده‌ها و مراقبین، از شناخت و آمادگی لازم برای مواجهه با این مشکلات و درمان بدبینی سالمندان، برخوردار باشند. در بسیاری از موارد، ممکن است یک سالمند، به‌ویژه اگر مبتلا به زوال عقل باشد، به طور همزمان، بدبینی، هذیان‌گویی و توهم را تجربه کند. اما تفاوت‌هایی بین این سه اختلال، وجود دارد.

تفاوت توهم و بدبینی

توهم، حواس پنجگانه را درگیر می‌کند؛ اما بدبینی بر افکار و باورهای فرد، تأثیر می‌گذارد. در توهم، فرد می‌تواند چیزی را ببیند یا بشنود که وجود ندارد؛ اما بدبینی به نحوۀ ادراک فرد از محیط پیرامونش مربوط است.

تفاوت هذیان‌گویی و بدبینی

هذیان‌گویی به معنای داشتن باوری است که اساساً درست نیست. مثلاً اگر یک دوست، یک بار نظر نامطلوبی دربارۀ فرد مبتلا به هذیان‌گویی بدهد، ممکن است او نتیجه بگیرد که این دوست، قصد دارد به او آسیب برساند. بدبینی، به نحوۀ ادراک فرد از محیط پیرامون، بر اساس افکار و باورهای خودش، مرتبط است و بنابراین، می‌توان آن را به نوعی، یک هذیان‌گویی دانست.

در واقع، بخش عمده‌ای از موارد بدبینی، هذیان هستند. اما همۀ موارد هذیان، بدبینی نیستند. مثلاً یکی از انواع هذیان، هذیان خودمعشوق‌پنداری است که بسیار خوش‌بینانه است!

انواع بدبینی در سالمندان

ممکن است سالمندان، بدبینی را به اَشکال متفاوتی تجربه کنند. اما شایع‌ترین انواع بدبینی سالمندان، به سه دسته تقسیم می‌شوند:

  • هذیان تعقیب و آزار: فرد، به‌اشتباه، باور دارد که دیگران قصد دارند به او آسیب برسانند (مثلاً با سرقت وسایلشات، جاسوسی، تعقیب، سوءقصد یا رفتار ناعادلانه). این هذیان‌ها عموماً ثابت یا پایدارند.
  • افکار بدبینانه یا پارانوئید: گاهی بر فرد مستولی شده و بعد از مدتی، ازبین می‌روند. دوره‌های افکار بدبینانه، تحت تأثیر عوامل خارجی مانند استرس، ایجاد می‌شوند و میزان اختلال در آسایش روانی و عملکردی در آن‌ها کمتر از هذیان است.
  • بدگمانی: برخی سالمندان، به‌طورکلی، دچار افزایش بدگمانی می‌شوند. این نوع بدبینی، اغلب به‌صورت بی‌اعتمادی عمومی نسبت به دیگران، بروز می‌یابد و ممکن است در نتیجۀ آن، رفتار یا گفتار سالمند، تغییر کنند و دور از نزاکت، به نظر برسد.
برخی سالمندان، به‌طورکلی، دچار افزایش بدگمانی می‌شوند.
برخی سالمندان، به‌طورکلی، دچار افزایش بدگمانی می‌شوند.

علل بدبینی در دوران سالمندی

عوامل مختلفی می‌توانند محرک بدبینی در سالمندان باشند که برخی از آن‌ها عبارتند از:

  • اختلالات شناختی شامل اختلال حافظه همراه با دست‌کم یکی از این موارد: اختلال در بیان یا درک زبان، ناتوانی از تشخیص چیزهایی که با حواس، حس می‌شوند، ناتوانی از برنامه‌ریزی حرکتی برای انجام کارها یا اختلال در عملکرد اجرایی
  • افزایش سن و تغییرات فیزیولوژیکی ناشی از آن مانند اختلال حواس، ضعف و ناتوانی و بیماری‌های مزمن
  • آسیبپذیری عاطفی به‌دلیل تنهایی و انزوای اجتماعی، ترس ازدست دادن استقلال، فشار مالی و مرگ عزیزان
  • استرس ناشی از عوامل محیطی، دردهای مزمن و زوال توانایی‌های فیزیکی و ذهنی.
  • سابقۀ رویدادهای آسیب‌زا در زندگی مانند سابقۀ آزار و اذیت در کودکی

بدبینی در سالمندان، می‌تواند ناشی از بیماری‌های فیزیکی، مشکلات عصبی، اختلالات روانشناختی، مصرف داروها یا ترکیبی از این موارد باشد. انواع بدبینی را می‌توان از نظر عامل ایجاد کننده و مدت‌زمان بیماری به دو دسته تقسیم کرد:

اختلال روانشناختی ناشی‌از مشکلات پزشکیاختلال روانشناختی ناشی‌از شرایط روانپزشکی یا عصبی
(با درمان بیماری، ظرف چند روز تا چند ماه، رفع می‌شود)(می‌تواند از چند هفته تا چند دهه طول بکشد)
عوارض مصرف برخی داروها یا                         سوءمصرف الکل و مواد مخدر  زوال عقل، به ویژه بیماری آلزایمر و زوال عقل اجسام لِوی   (عامل بیشترین موارد بدبینی)
روان‌آشفتگی (دلیریوم) که می‌تواند ناشی‌از استرس، بیماری یا عفونت شدید، ترک الکل یا مواد مخدر، بی‌خوابی ، اختلال حواس، جراحی یا اقامت در بیمارستان باشد.افسردگی و سایر اختلالات عاطفی، ازجمله اختلال دوقطبی (عامل بیشترین موارد بدبینی، بعد از زوال عقل)
بیماری‌های روانشناختی مثل اختلالات هذیانی و شیزوفرنی که در سالمندان، نادر هستند.
        انواع بیماری‌ها  کمبود مواد مُغذّی مانند ویتامین‌های ب۱۲ و ب۹
برهم خوردن تعادل الکترولیت‌هایی مثل سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم
عفونت‌هایی مثل مننژیت، اِچ‌آی‌وی، عفوت مجاری ادراری و پنومونی
نارسایی شدید کبدی یا کلیوی
مشکلات غدد درون‌ریز مثل کم‌کاری یا پرکاری تیروئید و پاراتیروئید، دیابت و اختلال آدرنال
بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون، هانتینگتون، اِم‌اِس و صرع
اختلالات خواب
تومورهای مغزی
آسیب‌های عروقی مغز به دلیل ضربه یا سکتۀ مغزی
علل بدبینی در دوران سالمندی

چگونه بدبینی بر کیفیت زندگی سالمندان تاثیر می‌گذارد؟

عدم درمان بدبینی سالمندان، پیامدهای گسترده‌ای دارد که درنهایت، کیفیت زندگی سالمند را کاهش می‌دهند و بر زندگی مراقبان نیز، تأثیر می‌گذارند. برخی از پیامدهای عدم درمان بدبینی سالمندان، عبارتند از:

پیامدهای بدبینیتوضیح
انزوا و افسردگیبه‌دلیل احساس درک نشدن یا بدگمانی به انگیزه‌های مراقبان یا عزیزان
پریشانی عاطفیترس، اضطراب، نگرانی و آشفتگی مداوم، به‌مرور باعث کاهش سلامت روانی و کیفیت زندگی می‌شود
کاهش استقلالبه‌دلیل اُفت توانایی شناختی و عملکردی (به‌ویژه در سالمندان مبتلا به بدبینی ناشی از زوال عقل)
تفکر غیر منطقیانتخاب‌های تکانشی به‌دلیل ترس‌ها، باعث تصمیم‌گیری غیرمنطقی و کاهش ایمنی سالمند می‌شود
عدم مراقبت از خودفراموش کردن اقدامات بهداشتی روزانه مانند مسواک زدن به‌دلیل ترس و نگرانی
افکار و رفتار خودکشیبه‌ویژه در سالمندان مبتلا به بدبینی ناشی از افسردگی و اختلال دوقطبی
خستگیبدبینی، اغلب باعث اختلالات خواب می‌شود؛ به خصوص اگر احساسات منفی، شب‌ها تشدید شوند.
تحریک‌پذیری و پرخاشگریافزایش احتمال آسیب رساندن به خود و دیگران، افزایش استرس مراقبین و به‌ناچار، بستری کردن سالمند (به ویژه اگر مبتلا به بدبینی ناشی از زوال عقل است) در آسایشگاه‌های سالمندان
پیامدهای بدبینی
عدم درمان بدبینی سالمندان، پیامدهای گسترده‌ای دارد که درنهایت، کیفیت زندگی سالمند را کاهش می‌دهند
عدم درمان بدبینی سالمندان، پیامدهای گسترده‌ای دارد که درنهایت، کیفیت زندگی سالمند را کاهش می‌دهند

علائم هشداردهندۀ بدبینی سالمندان

معمولاً سالمندان، علائم بدبینی را مخفی می‌کنند یا به‌دلیل اختلال شناختی، اصلاً از آن‌ها آگاه نیستند. بنابراین، اطرافیان سالمند، باید به‌دقت رفتار او را تحت نظر داشته باشند تا علائم هشداردهندۀ ذیل را تشخیص داده و درصورت لزوم، با پزشک، درمیان بگذارند.

  • بی‌قراری یا احتیاط بیش‌ازحد و بی‌دلیل
  • بیرون نرفتن از خانه؛ همیشه بسته نگه داشتن پرده‌ها
  • بیش‌آگاهی و بررسی مداوم محیط اطراف، در جستجوی تهدیدات احتمالی
  • قرار داشتن همیشگی در حالت دفاعی
  • بدگمانی و بی‌اعتمادی بیش‌ازحد به همۀ اطرافیان و حتی پزشکان
  • مشکل در برقراری روابط، سازش نداشتن با دیگران
  • رفتار خصمانه، پرخاشگری و جرّوبحث همیشگی
  • عدم تحمل انتقاد و برداشت توهین‌آمیز یا تهدیدآمیز از حرف‌های دیگران
  • مشکل در بخشیدن دیگران
  • احساس بی‌اساس قرار داشتن تحت آزار و اذیت و رفتار ناعادلانه
  • این فکر که دیگران همواره پشت سرشان حرف می‌زنند
  • اتهام دزدی وسایلشان، خیانت (همسر) و تلاش برای رها کردنشان (مثلاً توطئه برای فرستادنشان به خانۀ سالمندان)
  • تشخیص نادرست هویت افراد (مثلاً سالمند فکر کند کسی که به‌عنوان دخترش به او سر می‌زند، هویت دخترش را جعل کرده و کس دیگری است) یا مکان (مثلاً سالمند فکر کند جایی که در آن زندگی می‌کند، درواقع، خانه او نیست)

نحوۀ تشخیص بدبینی سالمندان

اتخاذ راهکار مناسب برای درمان بدبینی سالمندان، مستلزم تشخیص نوع بیماری و عامل ایجاد آن است. لازم است ابتدا برای بررسی احتمال وجود بیماری‌ها و شرایط پزشکی قابل رفعی که باعث بدبینی شده‌اند، اقدامات ذیل، انجام شوند:

  • معاینۀ فیزیکی و بررسی سابقۀ پزشکی برای آگاهی از بیماری‌های جسمی و روانشناختی، داروها و سایر مواد مصرفی
  • انجام آزمایشات جامع خون برای بررسی سطح ویتامین‌های ب۱۲ و ب۹؛ الکترولیت‌ها، قند خون، هورمون تیروئید، عملکرد کبدی و کلیوی، آثار داروها و مواد مسمویت‌زا و سایر عواملی که می‌توانند در ایجاد بدبینی، نقش داشته باشند.
  • آزمایش ادرار، رادیوگرافی قفسۀ سینه، کشت خون یا نمونه‌برداری از مایع نخاعی برای بررسی انواع عفونت
  • نوار قلب، حتی درصورت عدم وجود سابقه یا علائم بیماری‌های قلبی-عروقی
  • سی‌تی‌اِسکن یا اِم‌آر‌آی، به‌ویژه درصورت وجود اختلالات شناختی
  • نوار مغز، در موارد مشکوک به صرع
  • تست‌های بینایی‌سنجی و شنوایی‌سنجی

درصورت ردّ هرگونه مشکل پزشکی، لازم است شرایط روانشناختی (مثل افسردگی) و اختلالات شناختی (مثل بیماری آلزایمر)، بررسی شوند. در آخرین مرحله، اختلالات روانپزشکی نادر در سالمندان، بررسی می‌شوند.

روش­های مؤثر برای درمان بدبینی سالمندان

راهکارهای درمان بدبینی سالمندان، بسته به عامل ایجاد آن و شدت علائم، توسط تیمی از پزشکان، شامل پزشک عمومی یا متخصص بیماری‌های سالمندان، روانپزشک و روانشناس، انتخاب می‌شوند.

  • درمان بدبینی سالمندان در موارد ناشی‌از مشکلات پزشکی، بر درمان بیماری تشخیص داده شده و دلیریوم، متمرکز است.
  • درمان بدبینی سالمندان در موارد ناشی‌از شرایط روانشناختی یا عصبی، نخست بر روان‌درمانی و استفاده از تکنیک‌های مراقبت تسکینی متمرکز است و درصورت شدید بودن بدبینی، از درمان دارویی نیز، استفاده می‌شود.

راهکارهای مختلف درمان بدبینی سالمندان، عبارتند از:

  1. روان‌درمانی یا مشاوره (معمولاً روش رفتاردرمانی شناختی): شیوۀ اصلی درمان بدبینی سالمندان است که کمک می‌کند تا سالمند، مهارت‌های ذیل را بیاموزد:
  2. توسعۀ مهارت‌های مقابله‌ای سالم
  3. کنار آمدن با احساسات
  4. اعتماد به دیگران و سامان دادن افکار آشفتۀ خود دربارۀ آن‌ها
  5. توسعۀ همدلی، عزت نفس و مهارت‌های ارتباطی
  6. کاهش اضطراب و نگرانی

ممکن است روان‌درمانی، به تنهایی یا به‌طور خانوادگی، توصیه شود.

  • دارودرمانی: علاوه‌بر داروهای معمول برای درمان بیماریِ عامل بدبینی، معمولاً از داروهای ضدافسردگی و در موارد شدیدتر، از داروهای ضد روان‌پریشی، برای درمان بدبینی سالمندان، استفاده می‌شود. درصورت تجویز داروهای ضدروان‌پریشی، به‌دلیل عوارض شدیدتر این داروها در سالمندان، پایش مرتب وضعیت سلامت بیمار، ضروری است.
  • مراقبت بیمارستانی: در شرایط حاد که احتمال خودکشی یا آسیب رساندن فرد به خود یا دیگران وجود داشته باشد یا بدبینی با توهم همراه باشد، بستری در بیمارستان، برای درمان بدبینی سالمندان، لازم است. در بیمارستان، برنامۀ فشرده‌تر درمان با روان‌درمانی و دارودرمانی، ادامه می‌یابد و در برخی شرایط حاد، از شوک‌درمانی، استفاده می‌شود.

آیا تغییر سبک زندگی می‌تواند بدبینی سالمندان را بهبود دهد؟

برخی اقدامات خودمراقبتی و تغییر سبک زندگی، می‌توانند به پیشگیری و درمان بدبینی سالمندان و مدیریت مؤثر و مثبت علائم آن، کمک کنند.

  • خواب آرام و کافی: خواب و بیداری طبق یکبرنامۀ منظم و خوابیدن در یک محیط تاریک، خنک و ساکت، به افزایش کیفیت خواب، کمک می‌کند.
خواب و بیداری طبق یکبرنامۀ منظم و خوابیدن در یک محیط تاریک، خنک و ساکت، به افزایش کیفیت خواب، کمک می‌کند.
خواب و بیداری طبق یکبرنامۀ منظم و خوابیدن در یک محیط تاریک، خنک و ساکت، به افزایش کیفیت خواب، کمک می‌کند.
  • رژیم غذایی سالم و نوشیدن آب کافی: مصرف روزانۀ آب کافی، سبزیجات، میوه‌جات، غلات کامل، چربی‌های مفید مثل روغن زیتون و پروتئین سالم مثل مرغ بدون چربی و ماهی‌های چرب و مصرف گاه‌به‌گاه آجیل و دانه‌ها به دریافت مواد مُغذّی کافی، کمک می‌کند. همچنین، برای جلوگیری از نوسانات خلق‌وخو، سعی کنید قند خون خود را ثابت نگه دارید.
رژیم غذایی سالم و نوشیدن آب کافی
رژیم غذایی سالم و نوشیدن آب کافی
  • ورزش منظم: به فعالیت‌های لذتبخشی بپردازند که متناسب با توانایی‌های بدنی شما باشند. مانند پیاده‌روی، شنا، یوگا یا تمرینات هوازی ملایم.
به فعالیت‌های لذتبخشی بپردازند که متناسب با توانایی‌های بدنی شما باشند. مانند پیاده‌روی، شنا، یوگا یا تمرینات هوازی ملایم.
به فعالیت‌های لذتبخشی بپردازند که متناسب با توانایی‌های بدنی شما باشند. مانند پیاده‌روی، شنا، یوگا یا تمرینات هوازی ملایم.
  • فعالیت اجتماعی و اجتناب از تنهایی: روابط اجتماعی خود را گسترش دهید و در فعالیت‌هایی شرکت کنید که هم برایتان لذتبخش باشند و هم به زندگی شما هدف و معنا بدهند.
روابط اجتماعی خود را گسترش دهید و در فعالیت‌هایی شرکت کنید که هم برایتان لذتبخش باشند و هم به زندگی شما هدف و معنا بدهند.
روابط اجتماعی خود را گسترش دهید و در فعالیت‌هایی شرکت کنید که هم برایتان لذتبخش باشند و هم به زندگی شما هدف و معنا بدهند.
  • مدیریت استرس و اضطراب: از روش‌های مختلف کاهش استرس، مانند یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق و آگاهانه و تکنیک‌های تن‌آرامی، استفاده کنید. تکنیک‌های ذهن‌آگاهی نیز برای مقابله با استرس و افکار بدبینانه، مفید هستند. در این تکنیک‌ها فرد بر عوامل ایجاد افکار بدبینانه و استرس و تأثیری که بر بدن و عواطفش می‌گذارند (مثلاً بر ضربان قلب)، متمرکز می‌شود و سعی می‌کند خود را آرام کند.
از روش‌های مختلف کاهش استرس، مانند یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق و آگاهانه و تکنیک‌های تن‌آرامی، استفاده کنید.
از روش‌های مختلف کاهش استرس، مانند یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق و آگاهانه و تکنیک‌های تن‌آرامی، استفاده کنید.
  • فعالیت‌های محرک ذهن: حل جدول و پازل، مطالعه، یادگیری مهارت‌های جدید و انجام بازی‌های گروهی می‌توانند ذهن شما را فعال نگه دارند و زوال شناختی را کاهش دهند. همچنین، هنردرمانی، شیوۀ مفیدی برای بیان احساسات و عواطف ناخوشایند و تسکین آن‌هاست. یادداشت روزانۀ افکار بدبینانه، هرچیزی که باعث ایجاد آن‌ها می‌شود و چگونگی واکنش فیزیکی و عاطفی شما به این افکار هم می‌تواند به شما در مقابله با این افکار، کمک کند.
حل جدول و پازل، مطالعه، یادگیری مهارت‌های جدید و انجام بازی‌های گروهی می‌توانند ذهن شما را فعال نگه دارند و زوال شناختی را کاهش دهند.
حل جدول و پازل، مطالعه، یادگیری مهارت‌های جدید و انجام بازی‌های گروهی می‌توانند ذهن شما را فعال نگه دارند و زوال شناختی را کاهش دهند.
  • خودداری از مصرف الکل و مواد مخدر
خودداری از مصرف الکل و مواد مخدر
خودداری از مصرف الکل و مواد مخدر
  • مراقب جنون دونفره باشید. اگر دوستی دارید که دچار بدبینی است، گفتگو با او می‌تواند افکار بدبینانه را در شما تقویت کند. متأسفانه بهتر است ارتباط خود را با این افراد، قطع کنید.
مراقب جنون دونفره باشید.
مراقب جنون دونفره باشید.
  • استفاده از داروها و مکمل‌های گیاهی. براساس برخی مطالعات،گاهی داروهای گیاهی مثل جینکو بیلوبا یا مکمل‌هایی مثل ویتامین ب۶ به مدیریت علائم بدبینی کمک می‌کنند. پیش‌از هر گونه درمان گیاهی، با پزشک خود صحبت کنید.
استفاده از داروها و مکمل‌های گیاهی.
استفاده از داروها و مکمل‌های گیاهی.

نقش خانواده در درمان بدبینی سالمندان

کمک به درمان بدبینی سالمندان، برای اعضای خانواده، بسیار دشوار است. در واقع، یکی از پیامدهای اصلی بدبینی، تحمیل فشار بیش‌ازحد به خانواده‌هاست. ممکن است سالمندان، ناخواسته عزیزانشان را از خود برانند و وقتی سعی دارند در محیط زندگی خود، احساس امنیت داشته باشند، باعث اضطراب و استرس اطرافیان شوند. اما مراقبین، می‌توانند با ایجاد محیطی حمایتی، به کاهش علائم بدبینی، کمک کند:

  • تشویق سالمند به حفظ سلامت جسمانی با تغذیۀ سالم، ورزش منظم و خواب کافی
  • تشویق سالمند به حفظ سلامت ذهنی و توانایی‌های شناختی با انجام فعالیت‌های محرک ذهن مانند حل جدول، بازی (به‌ویژه بازی گروهی)، مطالعه و یادگیری زبان‌ها و هنرهای جدید
  • تشویق سالمند به حفظ سلامت روانی با برقراری روابط اجتماعی، انجام فعالیت‌های لذتبخش و هدفمند و استفاده از شیوه‌های مدیریت استرس و اضطراب
  • حمایت عاطفی از سالمند با گوش دادن فعالانه، به‌رسمیت شناختن احساساتش، ابراز همدلی و اجتناب از بحث و جدل. اگر سالمند، شما را متهم به کاری می‌کند که نکرده‌اید، به خود نگیرید. درضمن، مراقب زبان بدن خود باشید تا باعث سوء برداشت سالمند و خارج شدن شما از فهرست افراد قابل اعتماد نشود.
  • ایجاد محیط زندگی آرام و ساکت با احترام به فضای خصوصی سالمند. کسب اطمینان از بهداشت، امنیت، ایمنی و نورپردازی مناسب محیط زندگی سالمند، با اجازۀ خودش.
  • پایش مرتب تغییرات رفتاری سالمند و یادداشت کردن نتایج هرگونه تغییر در فعالیت‌های مراقبتی
  • تشویق سالمند به آغاز و پیگیری درمان
  • توجه به سلامت روحی-روانی خود و درخواست کمک از دیگران، درصورت نیاز

بیشتر بخوانید: درمان آلزایمر سالمندان

تشویق سالمند به حفظ سلامت جسمانی با تغذیۀ سالم، ورزش منظم و خواب کافی
تشویق سالمند به حفظ سلامت جسمانی با تغذیۀ سالم، ورزش منظم و خواب کافی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

لازم است به‌محض مشاهدۀ تغییرات رفتاری و علائمی مثل ترس، احتیاط و بدگمانی بیش‌ازحد در سالمندان، به روانپزشک، مراجعه کنید. البته، سالمندان مبتلا به بدبینیی شدید، ممکن است به‌دلیل بی‌اعتمادی و بدگمانی، در برابر درمان، مقاومت کنند. سعی کنید آن‌ها را به‌آرامی، به آغاز درمان، تشویق کنید. برای این‌کار می‌توانید از مشاوره با یک روانشناس، بهره بگیرید.

اگر بدبینیی سالمند، بر توانایی انجام فعالیت‌های روزمره تأثیر گذاشته یا برای او یا دیگران، خطرناک شده است، بسیار مهم است که فوراً با روانپزشک یا روانشناس، تماس بگیرید.

خدمات پناه

بدبینی سالمندان می‌تواند ناشی‌از زوال عقل، دلیریوم، افسردگی، سوءتغذیه، بسیاری از بیماری‌های مزمن، عفونت‌ها و عوارض جانبی داروها باشد. شما می‌توانید برای پیشگیری از بدبینی سالمندان، با ثبت‌نام و تکمیل فرم تاریخچه پزشکی بیمار در سایت پناه، از ویزیت آنلاین یا ویزیت در منزل بهره‌مند شوید تا به تشخیص و درمان بیماری‌های زمینه‌ای، درمان عفونت و قطع مصرف یا تغییر دوز داروهای محرک بدبینی بپردازد.

رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم، برای جلوگیری از بدبینی اهمیت ویژه‌ای دارد. در سایت پناه، امکان ویزیت آنلاین توسط متخصص تغذیه برای تنظیم رژیم غذایی سالمند و مراجعه متخصص فیزیوتراپی در منزل فراهم شده است. بدبینی شدید و مداوم سالمندان، عوارض خطرناک زیادی دارد و مستلزم درمان تخصصی روان‌شناختی و مراقبت ویژه از سالمند است. در سایت پناه، می‌توانید به‌صورت آنلاین از مشاور، روانشناس و درصورت لزومِ مصرف دارو، از روانپزشک مشاوره بگیرید. پرستاران حرفه‌ای پناه نیز می‌توانند با ارائه خدمات مراقبت در منزل، به مدیریت بدبینی سالمندان و کاهش فشار مراقبتی واردشده به خانواده‌ها کمک کنند. همچنین، پایش منظم تغییرات رفتاری سالمند توسط پرستار به تشخیص و درمان زودهنگام آن کمک می‌کند.

سخن پایانی

بدبینی در سالمندان، آرامش و آسایش این عزیزان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و اگر شدید و ادامه‌دار باشد، کیفیت و امنیت زندگی آنان، خانواده‌ها و مراقبانشان را کاهش خواهد داد. پساگر دچار بدبینی هستید یا یکی از اعضای عزیز خانوادۀ شما با علائم بدبینی، دست‌وپنجه نرم می‌کند، منتظر نمانید تا اوضاع بدتر شود و همین حالا برای درمان، اقدام کنید. در این مقاله، عوامل و علائم بدبینی در سالمندان را بررسی کردیم و به بیان روش‌های مدیریت و درمان بدبینی سالمندان پرداختیم.

منبع +++

آیا درمان بدبینی سالمندان، فقط با مصرف دارو ممکن است؟

خیر! درواقع، درمان اصلی بدبینی سالمندان، روان‌درمانی یا مشاوره و آموزش تکنیک‌های مقابله و مراقبت تسکینی است.

چرا سالمندان، دچار بدبینی می‌شوند؟

زوال عقل، افسردگی، روان‌آشفتگی، عوارض جانبی داروها و برخی بیماری‌های جسمی، می‌توانند باعث ایجاد بدبینی شوند.

چه تغییراتی در سبک زندگی برای درمان بدبینی سالمندان، مفید هستند؟

خواب آرام و کافی، رژیم غذایی مناسب، ورزش، پرهیز ار مواد مخدر و الکل و استفاده از تکنیک‌های ذهن‌آگاهی مانند تمرین تنفس، می‌توانند به پیشگیری و درمان بدبینی سالمندان، کمک کنند.

فروغ قهرمانلویی

من فروغ قهرمانلویی هستم. دانش آموخته مهندسی نساجی دانشگاه گیلان و MBA دانشگاه تهران. کارهای زیادی رو تو زندگی دنبال کردم که معمولا به علایقم مربوط بودن. یکی از قوی ترین انگیزه های زندگی برای من میل به یادگیریه و این روزها مهم‌ترین موضوعی که ذهنم رو به خودش مشغول کرده، مسائل مربوط به حوزه سلامت سالمندان هست. برای همین مقاله نویسی رو انتخاب کردم تا با تحقیق و ترجمه ای که برای هر مقاله انجام میدم کلی چیز جدید یاد بگیرم و با شما هم به اشتراک بذارم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا