درمان کم خونی سالمندان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ چرا که خون، حیات را در رگ‌های بدن به جریان درمی‌آورد و گلبول‌های کوچک قرمز و سفید و پلاکت‌های آن، نقش بسیار مهمی در همۀ جنبه‌های سلامت بدن، ایفا می‌کنند. کمخونی بیماری آشنایی است که همۀ ما بارها و بارها دربارۀ آن شنیده‌ایم و تقریباً همیشه آن را به کمبود آهن در بدن (فقر اهن) نسبت داده‌ایم؛ اما کمخونی انواع و دلایل زیادی دارد. شاید سالمندان عزیز، در صورت ابتلا به کمخونی، هیچ علامت واضحی نداشته باشند یا به دلیل ابتلا به یک بیماری مزمن دیگر، علائم خود را به آن نسبت دهند و همین امر، سبب غافل شدن از درمان کم خونی سالمندان و تشدید آن شود.
کمخونی شدید با عوارض جبران‌ناپذیر و تهدیدکنندۀ زندگی همراه است و در ساده‌ترین حالت، خستگی شدید و غیرقابل تحمل، سالمند را از پا خواهد انداخت. امروز می‌خواهیم طبق شواهد علمی، جنبه‌های مختلف کمخونی را بررسی کنیم تا بتوانیم با آگاهی بیشتری به درمان کم خونی سالمندان، بپردازیم. در این مقاله، انواع مختلف کمخونی و عوامل، عوارض و علائم آن‌ها را بیان خواهیم کرد و سپس به گفتگو دربارۀ روشهای پیشگیری و درمان هریک از آن‌ها به‌طور جداگانه، خواهیم پرداخت. این مطلب مهم را از دست ندهید و تا انتها با ما همراه باشید!
چرا درمان کم خونی سالمندان اهمیت دارد؟
کمخونی (Anemia) مشکلی است که در آن گلبول‌های قرمز سالم یا هموگلوبین کافی برای حمل اکسیژن به بافت‌های بدن وجود ندارد. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز یافت میشود.
کم خونی در سالمندان شایع است و شیوع آن با افزایش سن، افزایش می‌یابد. براساس معیارهای سازمان بهداشت جهانی برای کمخونی (هموگلوبین کمتر از ۱۲ گرم در دسی‌لیتر در زنان و کمتر از ۱۳ گرم در دسی‌لیتر در مردان)، بین ۸ تا ۴۴ درصد سالمندان، مبتلا به کمخونی هستند که بیشترین شیوع آن در مردان ۸۵ ساله و بالاتر است. کمخونی در سالمندان میتواند منجربه پیامدهای نامطلوبی مثل افسردگی، ضعف و خستگی مداوم و حتی مرگ شود. بنابراین، تشخیص به‌موقع و درمان کم خونی سالمندان، بسیار مهم است.
اما کمخونی را نباید به‌عنوان یکی از پیامدهای اجتناب‌ناپذیر پیری پذیرفت. تقریباً در ۸۰ درصد از بیماران سالمند، عامل دیگری مثل یک بیماری مزمن، کمبود آهن و ویتامین‌های ب۱۲ و ب۹ در رژیم غذایی یا خونریزی گوارشی، علت اصلی کمخونی است. در این شرایط، درمان کم خونی سالمندان، با رفع علت زمینهای، امکان‌پذیر است.
دربارۀ خون، بیشتر بدانیم!
بدن سه نوع سلول خونی می‌سازد:
- گلبول‌های سفید برای مبارزه با عفونت
- پلاکت‌ها برای کمک به لخته‌شدن خون و توقف خونریزی
- گلبول‌های قرمز برای حمل اکسیژن به سراسر بدن
در گلبول‌های قرمز، پروتئینی قرمزرنگ و غنی از آهن به نام هموگلوبین وجود دارد که به گلبول‌های قرمز اجازه می‌دهد تا اکسیژن را از ریه‌ها به تمام اندام‌ها برسانند و دی‌اکسیدکربن را از سایر اندام‌ها به ریه‌ها منتقل کنند تا از بدن خارج شود. مغز استخوان برای ساختن هموگلوبین به میزان کافی آهن و ویتامین‌هایی مثل ب۹ و ب۱۲ نیاز دارد.
بنابراین، کمخونی ممکن است در سه صورت اتفاق بیفتد:
- بدن به اندازه کافی هموگلوبین یا گلبول قرمز نسازد.
- خونریزی باعث شود سرعت ازدست‌رفتن گلبول‌های قرمز و هموگلوبین، بیشتر از سرعت جایگزینی آن‌ها شود.
- خود بدن، گلبول‌های قرمز و هموگلوبین موجود در آن‌ها را ازبین ببرد.
دلایل بروز کمخونی در سالمندان
دلایل بروز کمخونی در سالمندان، بسته به نوع آن، عبارتند از:
| انواع کمخونی | توضیح | دلایل |
| کمخونی ناشیاز بیماری‌های مزمن | * اختلالات خود ایمنی مانند: – بیماری‌های التهابی معده و روده مانند بیماری کرون – لوپوس اریتماتوز سیستمیک – آرتریت روماتوئید – کولیت اولسراتیو * بیماری‌های کبدی و کلیوی * سرطان، ازجمله: – لنفوم – لوسمی (سرطان خون) – بیماری هوچکین * عفونت‌های طولانی‌مدت مانند – اندوکاردیت باکتریایی – استئومیلیت (عفونت استخوان) – اچ‌آی‌وی/ایدز – آبسۀ ریه – هپاتیت بی یا سی – عفونت ادراری | |
| فقر آهن | *خونریزی مداوم در مجاری گوارشی یا ادراری ناشیاز: – زخم – گاستریت – مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مثل آسپرین – سرطان رودۀ بزرگ *اختلالات تیروئید *ناتوانی بدن در جذب آهن به‌دلیل بیماری‌هایی مثل سلیاک *رژیم غذایی نامناسب *خونریزی شدید ناشیاز – جراحت – عمل جراحی | |
| کمخونی ناشیاز کمبود ویتامین | * اختلالات تیروئید * ناتوانی روده برای جذب ویتامین ب۱۲ * رژیم غذایی نامناسب و کمبود فولات (ویتامین ب۹) * گیاهخواری (به‌ویژه اگر وگان باشید و حتی تخم مرغ و لبنیات و عسل، استفاده نکنید) | |
| کمخونی آپلاستیک | این کمخونی نادر و تهدیدکنندۀ زندگی زمانی رخ می‌دهد که بدن به اندازه کافی، سلول‌های خونی جدید تولید نمی کند. | * مشکلات مغز استخوان – بیماری‌هایی مثل لوسمی و میلوفیبروز * عفونت‌های ویروسی مثل هپاتیت یا ایدز * عوارض جانبی داروها ازجمله ضدتشنج‌ها و برخی داروهای روماتیسم مفصلی و آنتی‌بیوتیک‌ها * شیمی‌درمانی و پرتودرمانی * اختلالات خودایمنی * تماس با مواد شیمیایی سمی مثل آفت‌کش‌ها |
| کمخونی همولیتیک | در برخی بیماری‌های خونی (بعضاً ارثی)، سرعت تخریب گلبول‌های قرمز از سرعت ساختشان بیشتر میشود. | * عفونت * تومورها، سرطان خون یا لنفوم * اختلالات خود ایمنی * عوارض جانبی داروها |
عوامل تشدیدکنندۀ احتمال ابتلا به کمخونی
برخی عوامل می‌توانند احتمال ابتلای سالمندان به کمخونی را افزایش دهد؛ ازجمله:
| عامل کمخونی | توضیح |
| رژیم غذایی نامناسب | * گیاهخواری * رژیم غذایی فاقد میزان کافی املاح و ویتامین‌ها: – آهن – ویتامین‌های ب۱۲ و ب۹ |
| سوء جذب به دلیل مشکلات رودۀ کوچک | * بیماری کرون * بیماری سلیاک |
| کاهش گلبول‌های قرمز به دلیل بیماری‌های مزمن یا بلندمدت | * سرطان * نارسایی کلیه * دیابت |
| خونریزی مزمن | * مشکلات گوارشی * مشکلات مجاری ادراری. |
| سابقۀ خانوادگی | * ابتلای یکی از اعضای خانواده به نوعی کمخونی ارثی |
| افزایش سن | * افراد بالای ۶۵ سال، بیشتر درمعرض کمخونی هستند. – کاهش اشتها به مواد مُغذّی – کاهش جذب مواد مُغذّی در روده |
| عوامل دیگر | * عفونت‌هایی مثل هلیکوباکتر پیلوری * بیماری‌های خونی * اختلالات خودایمنی * نوشیدن بیش‌ازحد الکل * قرارگرفتن درمعرض مواد شیمیایی سمی، ازجمله سرب * مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی |
عوارض کمخونی در سالمندان
عدم درمان کم خونی سالمندان، میتواند مشکلات زیادی را برای سلامتی این عزیزان ایجاد کند؛ برخی از این مشکلات عبارتند از:
| عوارض کمخونی | توضیح |
| ضعف و خستگی شدید | * ناتوانی از انجام کارهای روزمره * کاهش فعالیت بدنی که میتواند منجربه کاهش بیشتر سلامتی، از دست دادن عضلات و کاهش تعادل و قدرت بدنی شود. |
| مشکلات قلبی | * ضربان قلب سریع یا نامنظم (آریتمی) * بزرگ‌شدن قلب یا نارسایی قلبی به دلیل نیاز قلب به پمپاژ خون بیشتر برای جبران کمبود اکسیژن خون |
| مرگ | * ازدست‌دادن خون زیاد در زمان کوتاه، باعث کمخونی شدید میشود و کشنده است. |
| مشکلات روانشناختی و عصبی | * افسردگی * سندرم پای بی‌قرار |
| افزایش نیاز به خدمات درمانی | * افزایش دوران نقاهت و زمان بستری شدن سالمندان در بیمارستان |
روشهای پیشگیری از کمخونی در سالمندان
پیشگیری از کمخونی در سالمندان به علت زمینهای بیماری بستگی دارد. هر چند بسیاری از انواع کمخونی قابل پیشگیری نیستند، اما راه‌های موثر بسیاری برای پیشگیری از کم‌خونی‌های ناشیاز فقر آهن و کمبود ویتامین در سالمندان وجود دارد:
- اصلاح رژیم غذایی: مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از کمخونی، مصرف غذاهای غنی از آهن، ویتامین‌های ب۱۲ و ب۹، ویتامین ث، ویتامین آ و سایر مواد مُغذّی و مصرف مکملهای آهن، ب۱۲ و فولیک اسید (شکلی از ویتامین ب۹ که در آزمایشگاه ساخته میشود) در صورت تجویز پزشک است.
نکته ۱ : سالمندان، هرگز نباید بدون تجویز پزشک، مکمل آهن مصرف کنند، زیرا آهن بیش از نیاز بدن، میتواند سبب مسمومیت شود.
نکته ۲ : بین مصرف مکملهای آهن و مکملهای کلسیم باید حداقل ۴ ساعت فاصله بگذارید.
نکته ۳ : بهتر است مکملهای آهن با معدۀ خالی مصرف شوند.
- اجتناب از قرار گرفتن درمعرض مواد شیمیایی مثل حشره‌کش، حلال رنگ، پاک‌کننده‌های قوی و سایر مواد سمی
- مدیریت بیماری‌های مزمن، مشکلات گوارشی و چاقی
علائم و نشانه‌های کمخونی در سالمندان
در ابتدا ممکن است کمخونی آنقدر خفیف باشد که متوجه علائم آن نشوید. اما کمخونی سالمندان، به هرحال، آثار مخرب خود را برجای می‌گذارد. به مرور زمان و با بدترشدن روند بیماری، علائم ذیل مشاهده می‌شوند:
| علائم عمومی کمخونی | |
| ضعف و خستگی مداوم و سریع تپش قلب و تنگی نفس، به‌ویژه درهنگام فعالیت. رنگپریدگی پوست، لثه و داخل چشم سردی دست و پا تحریک‌پذیری سردرد بی‌خوابی زنگ زدن گوش | سرگیجه یا احساس سبکی سر درد قفسۀ سینه کمرنگ شدن و شکستن ناخن‌ها گرفتگی عضلات پا مشکلات تمرکز کبود شدن راحت‌تر بدن از دست دادن اشتها زخم‌های دهانی |
بیشتر بخوانید: درمان خانگی زخم بستر سالمندان
برخی انواع کمخونی علائم اختصاصی خود را نیز دارند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
| علت کمخونی | علائم اختصاصی |
| فقر آهن | میل به خوردن چیزهای عجیب مثل خاک * ناخن قاشقی * حساسیت به گرما و سرما * دردهای دهانی، التهاب زبان و ترک‌خوردن گوشۀ لب‌ها * ریزش مو |
| کمخونی ناشیاز کمبود ویتامین | * سوزن‌سوزن شدن کف دست و پا * از دست دادن حس لامسه * تلو تلو خوردن * احساس خشکی در دست و پا * علائم مشابه آلزایمر مثل سردرگمی و فراموشی * مشکلات بینایی * اسهال |
| کمخونی آپلاستیک | * ابتلای مکرر به عفونت * کبود شدن بی‌دلیل بدن * خونریزی بینی و لثه * بندنیامدن خون بریدگی * ضایعات پوستی |
| کمخونی همولیتیک | * زردی پوست یا چشم * ادرار تیره * زخم در پا * تب * دل‌درد * کبودی‌های کوچک * غش |
چگونه کمخونی سالمندان را تشخیص دهیم؟
تشخیص کمخونی در سالمندان، با آزمایشات ذیل، ممکن است:
- آزمایش شمارش کامل خون (CBC) برای اندازه‌گیری سطح هموگلوبین خون
- آزمایش هماتوکریت (PCV) برای اندازه‌گیری میزان گلبول‌های قرمز خون
- آزمایش خون برای بررسی شکل و اندازۀ گلبول‌های قرمز، و اندازه‌گیری هموگلوبین، آهن و ویتامین ب۱۲
- در کمخونی شدید، نمونه‌برداری مغز استخوان
- آزمایشات تکمیلی برای بررسی سایر عوامل مهم مرتبط با کمخونی
روشهای درمان کم خونی سالمندان
اتخاذ روش درمان کم خونی سالمندان، به علت و شدت آن بستگی دارد. برخی از روشهای درمان کم خونی سالمندان عبارتند از:
| علت کمخونی | روش درمان |
| کمخونی ناشیاز بیماری‌های مزمن | * مدیریت یا درمان بیماری زمینهای * در موارد شدید: – تزریق خون – تزریق هورمونی به نام اریتروپویتین |
| فقر آهن | * یافتن منبع خونریزی و توقف آن (درصورت لزوم با جراحی) * مصرف مکملهای آهن (طبق تجویز پزشک) * اصلاح رژیم غذایی |
| کمخونی ناشیاز خونریزی شدید | * تزریق خون * مصرف مکملهای آهن (طبق تجویز پزشک) |
| کمخونی ناشیاز کمبود ویتامین | * مصرف مکملهای فولیک اسید و ویتامین ب۱۲ * اصلاح رژیم غذایی |
| کمخونی آپلاستیک | * مصرف دارو * شیمی‌درمانی * تزریق خون برای افزایش سطح گلبول‌های قرمز * اگر مغز استخوان نتواند سلول‌های خونی سالم بسازد، پیوند مغز استخوان |
| کمخونی همولیتیک | * قطع داروهایی که باعث عارضه شده‌اند (مثل ایبوبروفن و برخی آنتی‌بیوتیک‌ها) * درمان عفونت * اگر سیستم ایمنی به گلبول‌های قرمز خون حمله می‌کند، مصرف کورتون |
راهکارهای تغذیه‌ای برای کاهش کمخونی در سالمندان
هیچ غذایی به تنهایی کمخونی را درمان نمی‌کند. اما می‌توان از رژیم غذایی سالم برای مدیریت و درمان کم خونی سالمندان، کمک گرفت. برنامۀ غذایی برای درمان کم خونی سالمندان، باید شامل غذاهای غنی از آهن، ویتامین‌های ب۱۲ و ب۹ و سایر ویتامین‌های ضروری برای تولید هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خون باشد. همچنین، باید غذاهایی که به جذب بهتر آهن در بدن کمک می‌کنند (مثلاً غذاهای سرشار از ویتامین‌های ث و آ) در رژیم غذایی گنجانده شوند.
دو نوع آهن در غذاها وجود دارد:
- آهن هِم که در گوشت، مرغ و غذاهای دریایی یافت میشود.
- آهن غیرهِم که در غذاهای گیاهی و غذاهای غنی‌شده با آهن یافت میشود.
بدن میتواند هر دو نوع آهن را جذب کند، اما آهن هِم راحت‌تر جذب میشود. مقدار توصیه‌شدۀ روزانۀ آهن، ۱۰ میلی‌گرم برای مردان و ۱۲ میلی‌گرم برای زنان است. اما در برنامه‌های درمان کمخونی، سالمندان به روزانه ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم آهن نیاز دارند.
در تنظیم رژیم غذایی برای کمخونی به نکات زیر دقت داشته باشید:
| این غذاها را همراه غذاهای آهن‌دار استفاده کنید تا جذب آهن بیشتر شود | این غذاها را با غذاهای آهن‌دار استفاده نکنید؛ زیرا جلوی جذب آهن را می‌گیرند |
| آهن غیرهِم (گیاهی) مثل سبزیجات برگدار با آهن هِم (حیوانی) مثل جگر وقلوه | غذاهای سرشار از کلسیم مثل شیر و فرآورده‌های لبنی و شیرهای گیاهی غنی‌شده |
| هر دو نوع آهن با منابع ویتامین ث مثل پرتقال، فلفل قرمز و توت فرنگی | غذاهای سرشار از فیتات مثل سبوس غلات و پوستۀ حبوبات (حبوبات را بخیسانید) |
| هر دو نوع آهن با منابع ویتامین آ و بتاکاروتن مثل هویج، طالبی، کدو تنبل | غذاهای سرشار از اگزالات مثل چغندر، شکلات، ریحان و جعفری |
| غذاهای غنی از ویتامین ب۱۲ و ب۹ مصرف کنید مثل بروکلی، نخود و نخود فرنگی، موز، ماهی‌های جرب | غذاها و نوشیدنی‌های مانع جذب آهن مثل تخم مرغ، چای، قهوه، الکل |
مواد غذایی زیر، منابع غنی آهن هستند:
| مواد غذایی سرشار از آهن هِم | مواد غذایی سرشار از آهن غیرهِم |
| گوشت قرمز * گوشت گاو گوشت گوسفند گوشت بز | سبزی‌های برگدار * اسفناج * کلم پیچ * کرفس |
| گوشت ماکیان * گوشت مرغ * گوشت بوقلمون | * گوشت قرمز * مرغ و بوقلمون * دل، جگر، قلوه، زبان * ماهی و سایر غذاهای دریایی |
| انواع ماهی * ماهی ساردین * ماهی سالمون * تن ماهی | غذاهای غنی‌شده با آهن (مفید برای گیاهخواران) * نوشیدنی‌هایی مثل آب پرتقال غنی‌شده * غذاهای تهیه‌شده از آرد غنی‌شده مانند نان سفید * ماکارونی غنی‌شده |
| غذاهای دریایی * میگو | حبوبات به‌ویژه برای گیاهخواران * انواع لوبیا * نخود و نخود فرنگی * سویا * انواع عدس |
| * جگر * دل * قلوه * زبان | آجیل، دانهها و میوۀ خشک * تخمۀ کدو و آفتابگردان * بادام و بادام هندی * پسته * شاهدانه * کشمش * زردآلو |
چگونه از سالمند دچار کمخونی نگهداری کنیم؟
مراقبت آگاهانه در منزل میتواند به مدیریت علائم و درمان کمخونی سالمندان کمک کند. نکات ذیل را رعایت کنید:
| نکته | توضیح |
| یادآوری زمان مصرف و دوز داروها | سالمندان ممکن است نیاز به مصرف داروها و مکملهای بسیاری در فواصل زمانی خاص داشته باشند، که احتمالاً به خاطر سپردن آن‌ها برایشان دشوار است. |
| نظارت بر رژیم غذایی | مطمئن شوید که سالمندان به منابع غذایی کافی و مناسب برای دریافت مواد مُغذّی، دسترسی دارند و اگر قادر به آماده کردن غذا نیستند، به آن‌ها کمک کنید. |
| کمک در انجام کارهای منزل | ضعف ناشیاز کمخونی میتواند انجام کارهای معمولی مانند نظافت منزل را برای سالمند، سخت کند. در انجام وظایف خانه‌داری مانند تمیز کردن مکان‌های دور از دسترس به آن‌ها کمک کنید. سالمندان مبتلا به کمخونی شاید حتی برای کارهای ساده‌ای مثل لباس پوشیدن و رفتن به توالت، نیاز به کمک داشته باشند. |
| پایش نشانه‌ها | همیشه مراقب علائم و تغییرات وضعیت سالمندان باشید. به‌خصوص اگر سالمندان، مشکلات حافظه داشته باشند. |
| حمایت عاطفی | کمخونی میتواند باعث افزایش تنهایی و افسردگی سالمندان شود. با سالمندان، معاشرت کنید تا احساس تنهایی کمتری کنند و کمک کنید تا روابط اجتماعی خود را گسترش دهند. |
چه زمانی برای درمان کم خونی سالمندان به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علامت‌های ذیل را در خودتان یا عزیز سالمندتان مشاهده کردید، بهتر است برای بررسی‌های مربوط به کمخونی به پزشک عمومی یا در شرایط حادتر به متخصص هماتولوژی مراجعه کنید:
- ضعف و خستگی مداوم
- رنگپریدگی پوست و لثه‌ها
- تنگی نفس و تپش قلب
از آنجا که در بسیاری از موارد، کم خونی علامت مشهودی ندارد (اما آثار مخربی دارد) یا علائم آن (مانند خستگی) به سایر بیماری‌های مزمن رایج در دوران سالمندی نسبت داده می‌شوند، بهتر است آزمایشات دوره‌ای را برای اطمینان از عدم ابتلای سالمندان به کمخونی انجام دهید و درصورت تشخیص کمخونی، برای درمان کم خونی سالمندان، اقدام کنید.
خدمات پناه
کمخونی سالمندان میتواند ناشی از رژیم غذایی نامناسب، انواع بیماری‌ها، خونریزی، عفونت و مصرف برخی داروها باشد. گاهی این بیماری برای سالمندان بسیار خطرناک است. درصورت مشاهده علائم کمخونی در سالمندان، می‌توانید با ثبت‌نام در سایت پناه و پُرکردن فرم تاریخچه پزشکی بیمار، از خدمات ویزیت آنلاین یا ویزیت در منزل توسط پزشک، برای بررسی علائم سالمند، تشخیص و درمان بیماری‌های زمینهای، رفع عفونت و قطع مصرف یا تغییر دوز داروهای اثرگذار بر کمخونی سالمندان بهره‌مند شوید.
همچنین می‌توانید از طریق ویزیت آنلاین، از متخصص تغذیه، رژیم غذایی مناسب درمان کمخونی سالمندان را دریافت کنید. پرستاران حاذق پناه نیز می‌توانند با ارائه خدمات مراقبت خانگی، بر مصرف داروهای سالمند و رژیم غذایی او نظارت داشته باشند، به انجام فعالیت‌های روزمره کمک کنند و با تحت نظر داشتن علائم سالمند، هرگونه تغییر را به پزشک معالج اطلاع دهند.
سخن پایانی
درمان کم خونی سالمندان و مدیریت علائم آن برای حفظ کیفیت زندگی سالمندان حیاتی است. تشخیص و درمان زودهنگام کمخونی میتواند مانع تأثیرات جبران‌ناپذیر کمخونی بر سلامت این عزیزان شود. پساگر شما یا یکی از عزیزانتان با یکی از انواع کمخونی، دست‌وپنجه نرم می‌کنید، منتظر نمانید تا اوضاع بدتر شود و همین حالا برای درمان، اقدام کنید. در این مقاله، عوامل، عوارض و علائم کمخونی در سالمندان را بررسی کردیم و به بیان روشهای مدیریت و درمان کم خونی سالمندان پرداختیم.
روشهای مختلف درمان کمخونی سالمندان، کدامند؟
بسته به عامل ایجاد کمخونی، از داروهایی برای درمان مشکلات زمینهای، مکملهای ویتامین ب۱۲ و ب۹ و آهن، اصلاح رژیم غذایی و در موارد حادتر، از جراحی و پیوند استخوان برای درمان کم خونی سالمندان، استفاده میشود.
علائم کمخونی سالمندان، کدامند؟
رایجترین علائم کمخونی سالمندان عبارتند از ضعف و خستگی، کاهش ظرفیت فعالیت فیزیکی، رنگپریدگی، تپش قلب و تنگی نفس.
چه غذاهایی برای پیشگیری و درمان کمخونی سالمندان، مفید هستند؟
رژیم غذایی سالم و سرشار از سبزیجات برگدار، آجیل و دانهها، غذاهای دریایی، گوشت، لوبیا، میوهها و سبزیجات غنی از ویتامین ث و ویتامین آ میتواند به بهبود کمخونی فقر آهن و کمخونی ناشیاز کمبود ویتامین، کمک کند
