بررسی علل و راهکارهای درمان پنومونی سالمندان

درمان پنومونی سالمندان، در مقایسه با جوانترها نیاز به توجه و دقت بیشتری دارد. زیرا سیستم ایمنی بدن سالمندان، ممکن است به طور طبیعی، به مرور زمان تضعیف شود. بنابراین، هر چقدر سن ما بالاتر برود، احتمال ابتلا به پنومونی شدید، بیشتر میشود. بیتوجهی به درمان پنومونی سالمندان، میتواند باعث ایجاد عوارض جدی و پایدار شود که در این موارد، اصطلاحاً میگوییم، بیماری، کهنه شده است. در این مقاله، با جزئیات بیشتری به بررسی دلایل، عوارض و علائم پنومونی سالمندان، خواهیم پرداخت و روند بهبودی، عوامل افزایش دهندۀ خطر ابتلا به پنومونی شدید و نحوۀ پیشگیری و درمان پنومونی سالمندان را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید!
پنومونی در سالمندان چیست؟
پنومونی (Pneumonia)، ذاتالریه یا همان سینهپهلو، عبارت است از التهاب یا تورم بافت ریه به دلیل عفونت که مانع رسیدن اکسیژن کافی به خون میشود. این بیماری، نوعی عفونت ریه است که میتواند یک یا هر دو ریه را آلوده کند و زمانی اتفاق میافتد که کیسههای هوایی در ریهها پر از چرک یا میکروب شوند. انواع مختلف باکتریها و ویروسها میتوانند باعث پنومونی شوند.
شدت پنومونی در افراد مختلف و بسته به وضعیت، از خفیف تا خیلی شدید، متغیر است. عواملی مثل سن، وضعیت عمومی سلامت و عامل مولّد عفونت، در تعیین شدت بیماری و روند بهبودی، نقش دارند. براساس مقالات انجمن ریۀ آمریکا، معمولاً در سالمندان، شدت بیماری پنومونی و عوارض ناشی از آن، بیشتر است و به دلیل ضعیفتر شدن سیستم ایمنی، درمان پنومونی سالمندان، باید بسیار بیشتر از سایرین، مورد توجه قرار بگیرد. عدم درمان پنومونی سالمندان، میتواند منجر به ایجاد عوارض جدّی و ماندگار شود.
به تخمین سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۰، سالانه حدود ۴۵۰ میلیون نفر در دنیا به پنومونی مبتلا میشوند و ۴ میلیون نفر به دلیل این بیماری، جان خود را از دست میدهند. به دلیل آمار بالای مرگ و میر ناشی از پنومونی، این سازمان، از سال ۲۰۰۹، ۱۲ نوامبر را روز جهانی پنومونی، نامگذاری کرده است (Ruskanen et.al, 2011). براساس برخی مطالعات، پنومونی اکتسابی از جامعه، چهارمین علت مرگ و میر در افراد بالای ۶۵ سال است و شیوع پنومونی درمیان سالمندان نیز، چهار برابر بیشتر از سایر گروههای سنی است (حسیبی و همکاران، ۱۳۸۶).
اکثر افرادی که بر اثر پنومونی جان خود را از دست میدهند، سالمندان بالای ۶۵ سال هستند. در سایر سالمندانی که به پنومونی شدید دچار میشوند نیز، احتمال ایجاد عوارضی وجود دارد که درمان آنها مستلزم بستری شدن طولانیمدت در بیمارستان است. بنابراین، درمان پنومونی سالمندان باید به محض بروز نخستین علائم، شروع شود.

انواع پنومونی سالمندان
بیماری پنومونی، با توجه به محل یا روش ابتلا، به انواع زیر، طبقهبندی میشود:
- پنومونی اکتسابی از جامعه: در این نوع از بیماری که شایعترین نوع پنومونی است، سالمند در محیط عادی زندگی و خارج از مراکز درمانی، به این بیماری، مبتلا میشود. این نوع از بیماری پنومونی میتواند ناشی از انواع عوامل بیماریزا (باکتریها، ویروسها و قارچها) باشد.
- پنومونی اکتسابی در بیمارستان: این نوع از پنومونی باکتریایی، در مدت اقامت سالمندان در بیمارستان، به وجود میآید و میتواند جدیتر از انواع دیگر باشد؛ زیرا احتمالاً باکتریهای عامل بیماری، در برابر آنتیبیوتیکها مقاومتر هستند. بهعلاوه، سالمندانی که به این نوع از پنومونی مبتلا میشوند، از قبل، بیمار و بنابراین، ضعیفتر هستند.
- افرادی که از دستگاههای تنفسی (اغلب، در بخشهای مراقبتهای ویژه) استفاده میکنند، بیشتر در معرض ابتلا به این نوع پنومونی، قرار دارند.
- پنومونی اکتسابی از مراکز مراقبتهای بهداشتی: این نوعپنومونی هم یک عفونت باکتریایی است که در سالمندانی که مدت طولانی در مراکز مراقبتی (مثل خانههای سالمندان)، اقامت دارند یا به کلینیکهای سرپایی، از جمله مراکز دیالیز، مراجعه میکنند، رخ میدهد و دلیل اصلی آن، حضور افراد زیاد در یک محل و انتقال بیماری از فردی به فرد دیگر و همچنین، ابتلای اکثر سالمندان به بیماریهای مزمن زمینهای است. این نوع از پنومونی هم میتواند توسط باکتریهایی ایجاد شود که نسبت به آنتیبیوتیکها مقاومتر هستند.
- پنومونی آسپیراسیون: این نوع ازپنومونی، هنگامی اتفاق میافتد که سالمند، باکتریها را از طریق غذا، نوشیدنی، بزاق یا استفراغ، به ریههای خود وارد کند. این بیماری در سالمندانی که مشکلات بلع دارند یا به دلایلی مثل سکتۀ مغزی، توانای سُرفه کردن ندارند، شایعتر است.
علل شایع بروز پنومونی در سالمندان
میکروبهای متنوعی میتوانند باعث پنومونی در سالمندان شوند. شایعترین علت ابتلا به پنومونی، تنفس هوای آلوده به باکتریها و ویروسهای بیماریزا یا معاشرت با افراد بیمار است.
پنومونی، بر اساس انواع عوامل بیماریزا یا میکروبهایی که عامل ایجاد آن هستند، به شکل زیر، طبقهبندی میشود:
نوع عامل بیماریزا | نوع بیماری | اسم برخی عوامل بیماریزا |
---|---|---|
باکتریها | نوع شدید بیماری: پنومونی پنوموکوکی | استرپتوکوک پنومونیه |
پنومونی آتیپیک | لژیونلا | |
پنوموفیلا | ||
مایکوپلاسما پنومونیه | ||
کلامیدیا پنومونیه | ||
ویروسها | آلودگی دستگاه تنفس فوقانی | ویروس آنفولانزا |
ویروس کرونا (کووید ۱۹) | ||
ویروس سنسیشیال تنفسی | ||
ویروس سارس | ||
قارچ ها | نوع شدید عفونت قارچی: پنوموسیستیس پنومونیه | پنوموسیستیس جیرُووِسی |
سایر عفونتهای قارچی | نوموسیستیس جیرووسی | |
گونههای کریپتوکوک | ||
گونههای هیستوپلاسموز |

چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به پنومونی هستند
معمولاً سیستم ایمنی بدن ما از آلوده شدن ریهها به عوامل بیماریزا جلوگیری میکند. اما گاهی اوقات، حتی اگر در شرایط سلامتی مطلوبی هم باشیم، میکروبها میتوانند بر سیستم ایمنی ما غلبه کنند. احتمال این اتفاق، در افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیفتر است یا سلامت عمومی مطلوبی ندارند و ازجمله در سالمندان، بیشتر است.
عوامل ذیل، میتوانند احتمال ابتلای سالمندان به پنومونی را افزایش دهند:
- ابتلا به بیماریهای تنفسی یا عفونتهای ویروسی
- ضعف سیستم ایمنی
- درمان با استروئیدها و سرکوبکنندههای سیستم ایمنی
- مشکلات بلع یا ناتوانی از سرفه کردن
- سیگار کشیدن
- نارسایی قلبی
- ابتلا به بیماریهای ریوی مثل فیبروز کیستیک، بیماری مزمن انسدادی ریه و آسم
- ابتلا به بیماریهای مزمن، ازجمله دیابت
- قرار داشتن درمعرض قارچهای موجود در خاک آلوده یا فضولات پرندگان
عوارض پنومونی در سالمندان
حتی درصورت درمان پنومونی سالمندان، برخی از افراد مبتلا به پنومونی، به ویژه افراد سیگاری، افراد مبتلا به دیابت، نارسایی قلبی یا بیماریهای ریوی مثل فیبروز کیستیک، بیماری مزمن انسدادی ریه و آسم یا افرادی که به دلیل مشکلاتی مثل سکتۀ قلبی، توانایی سرفه کردن ندارند، ممکن است عوارض ذیل را تجربه کنند:
عوارض پنومونی | توضیح |
---|---|
ورود باکتری به جریان خون (باکتریمی) | میتواند عفونت را به سایر اندامها گسترش دهد و به طور بالقوه، باعث نارسایی اندام شود. |
دشواری تنفس | ممکن است در پنومونی شدید یا همراه بیماریهای مزمن ریوی، برای بهبود عملکرد ریه، استفاده از دستگاه تنفس در بیمارستان لازم باشد. |
تجمع مایع در فضای اطراف ریهها (پلورال افیوژن) | اگر این مایع عفونی شود، ممکن است لازم باشد آن را از طریق لولهگذاری قفسۀ سینه یا جراحی، تخلیه کنند. |
آبسۀ ریه | به دلیل تجمع چرک در حفرههای ریه. معمولاً با آنتیبیوتیک، درمان میشود؛ اما گاهی برای تخلیۀ چرک، جراحی لازم است. |
چگونه از بروز پنومونی در سالمندان پیشگیری کنیم؟
هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از پنومونی سالمندان وجود ندارد. با این حال، سالمندان میتوانند با انجام موارد زیر به کاهش احتمال ابتلا به این بیماری کمک کنند:
- رعایت بهداشت: شستشوی مرتب دستها توسط خود سالمند مبتلا به پنومونی و مراقبان او، ضرورت دارد و هرگونه عامل بیماریزا را از بین میبرد.

- واکسیناسیون: تزریق واکسنهای آنفولانزا و کرونا و واکسن پنوموکوک، با تجویز پزشک، برای سالمندان توصیه میشود.

- ترک سیگار و الکل

- اصلاح سبک زندگی
- مصرف آب و مایعات کافی
- رژیم غذایی سالم و متعادل
- ورزش و تحرک کافی
- خواب کافی و باکیفیت

علائم و نشانههای پنومونی در سالمندان
علائم و نشانههای پنومونی، بسته به عواملی مانند نوع عامل بیماریزا و سلامت کلی سالمندان، میتوانند خفیف یا شدید باشند.
علائم و نشانههای معمول پنومونی، اغلب شبیه علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا، اما طولانیتر هستند و میتوانند شامل موارد ذیل باشند:
- درد قفسۀ سینه هنگام نفس کشیدن یا سرفه کردن
- سردرگمی یا تغییرات در سطح هُشیاری (در بزرگسالان ۶۵ ساله و بالاتر)
- سرفه که ممکن است همراه با خلط سینه باشد
- خستگی
- تب، تعریق و لرز
- دمای بدن کمتر از حد طبیعی (در بزرگسالان بالای ۶۵ سال و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف)
- حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
- تنگی نفس
براساس مطالب وبسایت انجمن ریۀ آمریکا، علائم معمول، ممکن است در سالمندان، مشاهده نشوند یا خفیفتر از حد معمول باشند. همچنین، ازآنجاکه این علائم، اختصاص به بیماری پنومونی ندارند، ممکن است با علائم سایر بیماریها اشتباه گرفته شوند. بهعلاوه، ممکن است سالمندان، بهجای تب، با اُفت دمای بدن، مواجه شوند. به همین دلیل، ممکن است از اقدام به موقع برای درمان پنومونی سالمندان، غفلت شود.
در صورت شدید بودن بیماری، ممکن است علائم شدیدتری در سالمندان، مشاهده شود. برخی از علائم شدید پنومونی در سالمندان، عبارتند از:
- کاهش هماهنگی و تعادل که ممکن است باعث زمین خوردن سالمند شود
- تغییر ناگهانی در عملکرد روزانه
- کاهش اشتها
- بی اختیاری
- گیجی
- روانآشفتگی
بیشتر بخوانید: درمان سرماخوردگی سالمندان
علائم پنومونی باکتریایی
پنومونی باکتریایی، شایعترین شکل بیماری پنومونی است و میتواند جدیتر و شدیدتر از پنومونی ویروسی باشد. علائم پنومونی باکتریایی، میتوانند به طور ناگهانی یا تدریجی ظاهر شوند. این علائم عبارتند از:
- تبی که ممکن است به بالای ۴۰ درجۀ سانتیگراد برسد
- تعریق زیاد
- افزایش تنفس و ضربان نبض
- رنگ مایل به آبی لبها و ناخنها
- گیجی
علائم پنومونی ویروسی
علائم پنومونی ویروسی در طی چند روز، ظاهر میشوند. در ابتدا، ممکن است سالمند، این علائم را تجربه کند:
- تب
- سرفۀ خشک
- سردرد
- درد عضلانی
- ضعف عضلانی
پس از یک یا دو روز، علائم پنومونی ویروسی، شدیدتر میشوند و ممکن است پنومونی سالمندان، با علائم زیر، همراه شود:
- افزایش میزان و شدت سرفهها
- تنگی نفس
- تشدید درد عضلانی
- تب شدید
- رنگ مایل به آبی لبها

روشهای تشخیص پنومونی در سالمندان
با توجه به سخت بودن تشخیص علائم پنومونی در سالمندان، احتمالاً پزشک متخصص ریه و دستگاه تنفسی، برای اطمینان از ابتلای سالمند به پنومونی، اقدامات تشخیصی ذیل را انجام خواهد داد:
- معاینۀ فیزیکی: گوش دادن به صدای ریه برای بررسی صداهای غیرطبیعی و بررسی سابقۀ پزشکی
- آزمایش خون: برای بررسی وجود عفونت و شناسایی نوع عامل بیماریزا
- رادیولوژی قفسۀ سینه: برای تعیین شدت و محل عفونت
- پالس اکسیمتری: اندازهگیری سطح اکسیژن خون
- نمونهبرداری از خلط بیمار: برای شناسایی علت عفونت
در موارد شدید بیماری، احتمال انجام اقدامات ذیل نیز وجود دارد:
- سیتیاسکن: برای به دست آوردن تصویر دقیقتر از ریهها
- نمونهبرداری و کشت مایع جنب (پلور): برای تشخیص دقیق نوع عفونت
- برونکوسکوپی: برای دیدن داخل مجاری هوایی و تشخیص نوع عفونت
انواع روشهای درمان پنومونی سالمندان
درمان پنومونی سالمندان بر درمان کامل عفونت و جلوگیری از عوارض بیماری، متمرکز است و میتواند شامل درمان دارویی یا بستری شدن در بیمارستان باشد.
راهکار دارویی درمان پنومونی سالمندان
- آنتیبیوتیکها برای درمان پنومونی باکتریایی
- داروهای ضدویروس برای درمان پنومونی ویروسی
- داروهای ضدقارچ برای درمان پنومونی ناشی از عفونت قارچی
- داروهای ضدسرفه، خلطآور، تببر و مسکن برای افزایش احساس راحتی بیمار

بستری شدن در بیمارستان
در شرایط ذیل، احتمال بستری شدن سالمندان مبتلا به پنومونی در بیمارستان، وجود دارد:
- گیجی سالمند دربارۀ زمان، افراد یا مکانها
- اُفت عملکرد کلیه
- کاهش فشار خون سیستولیک به زیر ۹۰ میلیمتر جیوه
- کاهش فشار خون دیاستولیک به ۶۰ میلیمتر جیوه یا کمتر
- تنفس سریع (۳۰ نفس یا بیشتر در دقیقه)
- نیاز به کمک دستگاه برای تنفس
- پایینتر بودن دمای بدن از حد طبیعی
- ضربان قلب کمتر از ۵۰ یا بیشتر از ۱۰۰ ضربان در دقیقه
درمان پنومونی سالمندان در بیمارستان، میتواند شامل موارد ذیل باشد:
- درمان با آنتیبیوتیک
- سرمدرمانی
- اکسیژندرمانی
- در صورت نیاز به استفاده از دستگاه تنفسی (ونتیلاتور) یا درصورت شدید بودن علائم بیماری، ممکن است سالمند، در بخش مراقبتهای ویژه بستری شود.
- در شرایط حاد بیماری، ممکن است برای تخلیه مایعات جمع شده در ریه یا چرک موجود در آبسههای ریه و یا برای برداشتن بافت آسیب دیدۀ ریه، انجام جراحی، لازم باشد.
آیا درمانهای خانگی برای پنومونی سالمندان وجود دارد؟
اگر علائم پنومونی در سالمند، خفیف باشند، ممکن است پزشک، بعد از تشخیص و ارزیابی علائم، دستورالعملهایی را برای درمان پنومونی سالمندان در خانه، ارائه دهد. در این صورت، لازم است تمام توصیههای پزشک، انجام شوند و وضعیت بیمار، به طور مرتب بررسی شود تا درصورت تشدید علائم، اقدامات لازم، انجام شوند.
نکات مهم برای درمان پنومونی سالمندان در خانه:
- مصرف تمام داروها طبق تجویز پزشک و استفاده از داروهای بدون نسخه برای کنترل تب
- هرگز خودسرانه و بدون تجویز پزشک، برای درمان پنومونی یا هر بیماری دیگری، از آنتیبیوتیکها استفاده نکنید. آنتیبیوتیک، تنها برای درمان بیماریهای ناشی از باکتری، کارآمد است و هیچ تأثیری روی ویروسها ندارد. مصرف نابهجای آنتیبیوتیک، میتواند باعث مقاوم شدن باکتریها به دارو شود.
- مصرف مایعات فراوان: مصرف نوشیدنیهای گرم مثل دمنوش و جوشاندههای سنتی، میتواند باعث تسکین سرفه شود. مصرف بستنی یا نوشیدنیهای خنک هم میتواند به کنترل تب کمک کند.
- شستشوی دستها قبل از دست زدن به غذا یا دارو
- استراحت کافی: استراحت، به معنای عدم تحرک نیست. مرتباً وضعیت خود را تغییر دهید و هر چند وقت یکبار از جای خود بلند شوید. عدم فعالیت، باعث تجمع مایعات و مخاط در ریهها میشود.
- در رختخواب، گذاشتن چند بالش در زیر سر به حالتی که سر شما تقریباً در زاویۀ ۴۵ درجه قرار بگیرد، به بهبود تنفس، کمک خواهد کرد.
- در صورت تشدید علائم بیماری، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.
مراقبتهای پس از درمان پنومونی در سالمندان؛ به چه نکاتی باید توجه کرد؟
حتی پس از درمان پنومونی سالمندان و در دوران نقاهت، با عدم رعایت برخی نکات، امکان بازگشت بیماری، وجود دارد. بنابراین برای بهبودی سریعتر، کاهش خطر عوارض بیماری و ممانعت از بازگشت بیماری، این نکات را رعایت کنید:
- همچنان، استراحت کافی داشته باشید. تا زمانی که دمای بدن به حالت کاملاً عادی برنگشته و سرفههای خلطدار، کاملاً متوقف نشدهاند، به روال عادی زندگی خود بازنگردید.
- آب و مایعات کافی مصرف کنید. لازم است برای کمک به شل شدن مخاط در ریهها و دفع راحتتر خلط، مقدار زیادی مایعات، به ویژه آب بنوشید.
- داروی خود را تا پایان، طبق تجویز پزشک، مصرف کنید. حتی اگر فکر میکنید کاملاً بهبود یافتهاید، تمام داروهایی را که پزشک برای شما تجویز کرده است، تا زمان تمام شدنشان مصرف کنید. اگر مصرف دارو را خیلی زود قطع کنید، ممکن است باکتریهایی که در ریههای شما باقی ماندهاند، به تکثیر خود ادامه داده و باعث بازگشت پنومونی شوند.
- غذاهای سالم و مقوی بخورید تا بدن شما از توان کافی برای بهبودی، برخوردار باشد.
- الکل ننوشید و مواد مخدر، مصرف نکنید.
- سیگار نکشید و درمعرض دود دست دوم (دود سیگار دیگران) قرار نگیرید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
درصورت عدم درمان پنومونی سالمندان، این بیماری میتواند به سرعت، پیشرفت کرده و به یک مشکل جدی تبدیل شود. اگر شما یا عزیز سالمندتان دارای علائم شدید یا علائم خفیفی که بهبود نمییابند، هستید، لازم است به پزشک متخصص ریه و دستگاه تنفسی مراجعه کنید.
در صورت مشاهدۀ علائم ذیل، فوراً با اورژانس تماس بگیرید یا به مراکز درمانی، مراجعه کنید:
- مشکلات تنفسی
- رنگپریدگی یا رنگ مایل به آبی (کبود) صورت یا لبها
- سرفۀ خونآلود
- درد قفسۀ سینه
- تب شدید
- تعریق زیاد و احساس سرما
- غش کردن یا زمین خوردن
- خواب آلودگی یا گیجی
- تجریک یا قرمزی پوست که با غلطاندن لیوان روی آن، کمرنگ نشود
خدمات پناه
پنومونی یک عفونت خطرناک ریوی ناشیاز میکروبهاست که سالمندان را بیشتر از دیگران مبتلا میکند و عوارض خطرناکتری برایشان دارد. پنومونی در موارد شدید، باعث کاهش اشتها، گیجی، عدم تعادل و زمینخوردن، بیاختیاری ادرار و مدفوع، ناتوانی از انجام فعالیتهای روزانه و دلیریوم یا روانآشفتگی میشود و مستلزم بستریشدن در بیمارستان و استفاده از دستگاه اکسیژن یا مراقبت حرفهای از سالمند است.
پیشگیری از پنومونی سالمندان، مستلزم تزریق واکسن در مراکز بهداشتی و رعایت بهداشت و مراقبت شخصی است. رژیم غذایی مناسب، خواب باکیفیت و ورزش منظم نیز با تقویت سیستم ایمنی، به پیشگیری از این بیماری کمک میکنند. شما میتوانید با ثبتنام در سایت پناه، از طریق ویزیت آنلاین، از متخصص تغذیه، رژیم غذایی مناسب سالمند و از طریق ویزیت در منزل توسط متخصص فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی، برنامه ورزشی مناسب سالمند را دریافت کنید.
اگر پنومونی سالمند خیلی شدید نباشد، میتوانید از خدمات ویزیت در منزل توسط پزشک بهرهمند شوید تا داروها و اقدامات درمانی مناسب را براساس علائم بیمار تجویز کند. برای مراقبت پیشگیرانه (اقدامات بهداشتی و مراقبت شخصی) یا درمانی (مانند نظارت بر مصرف داروها و رژیم غذایی، سرمدرمانی، مدیریت بیاختیاری) از سالمند نیز میتوانید از خدمات مراقبت خانگی پناه بهرهمند شوید.
سخن پایانی
بی توجهی به درمان پنومونی سالمندان، میتواند در سالمندانی که به دلیل بیماریهای مزمن، سیستم ایمنی ضعیفتری دارند، منجر به عوارض جدی شده و حتی به قیمت جان سالمند، تمام شود. بنابراین،اگر در خودتان یا سالمند عزیزی که از او مراقبت میکنید، علائم اولیه و خفیف پنومونی را مشاهده کردید، منتظر نمانید تا اوضاع بدتر شود و فوراً برای درمان پنومونی سالمندان، اقدام کنید. در این مقاله، عوامل، عوارض و علائم پنومونی در سالمندان را بررسی کردیم و به بیان روشهای پیشگیری، مدیریت و درمان پنومونی سالمندان پرداختیم.
آیا میتوان بدون مراجعه به پزشک، اقدام به درمان پنومونی سالمندان در خانه کرد؟
خیر! پنومونی سالمندان میتواند به سرعت پیشرفت کند و جان آنها را به خطر بیندازد. اقدامات درمانی در منزل، تنها درصورت تأیید و راهنمایی پزشک، مجاز هستند.
آیا واکسنی برای پیشگیری از پنومونی وجود دارد؟
واکسنی که از تمام انواع پنومونی پیشگیری کند، وجود ندارد. اما تزریق واکسن آنفولانزا و کرونا و همچنین، واکسن پنوموکوک برای پیشگیری از آنفولانزای ویروسی و آنفولانزای شدید باکتریایی، توصیه میشود.
پنومونی برای چه کسانی خطرناکتر است؟
سالمندان، کسانی که سیستم ایمنی ضعیفتری دارند، افراد سیگاری و مبتلایان دیابت، نارسایی قلبی و انواع بیماریهای ریوی، علاوه بر احتمال بیشتر ابتلا به پنومونی، بیشتر درمعرض عوارض شدید پنومونی قرار دارند.